آلودگی هوا، مخاطرات اجتماعی را به نزدیکی ما فرا می خواند

آلودگی هوا، مخاطرات اجتماعی را به نزدیکی ما فرا می خواند

دکتر اردا کیانی، فوق تخصص بیماری های ریه و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی است. از جمله افرادی است که موضع نسبتاشدیدی در خصوص مسئله آلودگی هوا دارد. معتقد است باید برای سلامت مردم و بیماران و علی الخصوص بیماران ریوی، ارزش بیشتری قائل شویم و با مرور تجربه کشورهای دیگر راجع به کنترل آلودگی هوا، توانایی های خودمان را ارتقاء دهیم.

او بارها اهمیت عملیاتی کردن پشت بام سبز در ساختمان ها که امروزه در دنیا مطرح است را یاداوری می کند و می گوید با این کار می توان به کاهش آلودگی هوا کمک شایانی کرد.

با شور و هیجان خاص خود می گوید هنگام آلودگی هوا، افراد ممکن است زودرنج تر، پرخاشگرتر، عصبانی تر و کم تحمل تر می شوند. یعنی با اینکه در گذشته هم این مشکلات را داشته اند، اما حالا خیلی زودتر به استرس ها، واکنش و حساسیت نشان می دهند و این به معنای آن است با آلودگی هوا، مخاطرات اجتماعی به ما نزدیک تر می شوند.

به طور کلی باید آلودگی هوا را به دو دسته، هوای بیرون  ازمنزل و هوای داخل منزل تقسیم کرد. آلاینده های بیرون از منزل شامل ازن، SO2، NO، ذرات معلق، آرسنیک، سرب و غیره است. تمامی آلاینده های خارج از منزل در داخل منزل نیز وجود دارد. موارد دیگری ناشی از سوخت های گازی، سوخت چوب یا مواد آزاد شده از وسایل داخل منزل خصوصا آن ها که PVCدارند نیز می تواند منجر به آلودگی هوای داخل منزل شود. غلظت بعضی از مواد مانند ازن داخل منزل کمتر از خارج منزل است. آنروسل های ظریف اسید با مواد داخل منزل خنثی می شود. 

میزان اثرات آلودگی هوا به نوع ماده آلاینده، غلظت آن، مدت زمان تماس و شرایط آب و هوایی ارتباط دارد. گاز CO که ناشی از سوختن ناقص است، علائمی شامل خستگی، رخوت، سردرد، اختلال تنفسی و گرفتگی رگ های خونی را در پی دارد و در موارد شدید، تشنج و کما را در پی دارد. دود سیگار حاوی گاز CO می باشد که سرطان زاست و با توجه به اینکه سطح کربوکسی هموگلوبین بیش از 6% به خون ثابت شده است، باعث آریتمی های قلبی می شود.

 توصیه می شود که زمان آلودگی هوا از استعمال دخانیات خودداری شود. متاسفانه آمار نشان می دهد افراد زیادی به موضوع استعمال دخانیات وابسته شده اند و رنجر آور تر آن است که متاسفانه جامعه زنان ایران نیز به این سمت گرایش بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده اند.

در المپیک 2008 پکن، جهت کاهش آلودگی شهر پکن که یکی از آلوده ترین شهرهای جهان است، با سیاست هایی همچون محدود کردن استفاده از اتومبیل شخصی، کم کردن ساعات کار کارخانه ها و بستن نیروگاه ها، سطوح آلودگی هوا را تا حد قابل قبولی پایین آورده و در پی آن کاهش میزان آلودگی هوا با کاهش سطح فاکتورهای التهاب، انعقادی و بهبود عملکرد عروق در ساکنین پکن همراه بود. 

گاز SO2 در دستگاه تنفسی فوقانی(مخاط حلق و حنجره) حل می شود و با ایجاد محیط اسیدی منجر به آسیب اسیدی، خارش، سوزش،  سوزش چشم و سرفه می شود. در افرادی با بیماری های ریوی مزمن نیز باعث افزایش مرگ و میر می شود. افزایش آلودگی هوا، مراجعات بیشتر به به اورژانس ها را نیز در پی دارد.

این گاز در افراد سالم باعث به وجود آمدن مشکل حادی نمی شود. اما در افراد مبتلا به آسم موضوع متفاوت است. خصوصا به هنگام ورزش در هوای سرد و خشک، عوارض بیشتر خود را نشان می دهند و بهمین جهت است که بیماران در زمان آلودگی هوا ممنوعیت ورزش دارند. 

گازNO موجب اختلال در سیستم تنفسی، افزایش بستری در اورژانس، مراجعه به پزشک به علت مشکلات تنفسی خصوصا در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن تنفس می شود. در صورتی که گاز NOبا غلظت بالا استنشاق شود، منجر به برونشیت می شود. همچنین بیماران COPD نسبت به NO2هوا بسیار حساسترند. 

خوشبختانه در حال حاضر سرب داخل بنزین، حذف شده است. سرب موجود در بنزین می تواند منجر به کم خونی، نارسایی کلیه(در طولانی مدت) و رسوب در لثه شود. 

ذرات معلق بر اساس اندازه به ذرات معلق بزرگ حدود 15 میکرون و ذرات معلق کوچک کمتر از 5 میکرون و ذرات معلق خیلی ظریف کمتر از 2.5 میکرون تقسیم بندی می شود. ذرات معلق می توانند کیلومترها در هوا معلق بوده و در مسیر خود آلودگی های شیمیایی و میکروبی مختلفی را جذب و منتقل کنند. در یک مطالعه آلودگی هوای اروپا از ذرات معلق آفریقا شناسایی شد.

 ذرات بزرگ در راه های هوای بزرگ و حلق و حنجره رسوب کرده و منجر به علائم تحریکی می شود که ذرات کوچکتر به راه های هوایی پایینی و پارائیسم ریه نفوذ می کند و در این نفوذ می تواند آلاینده کننده های دیگر خصوصا SO2 را با خود به داخل ریه منتقل کند. 

 ماسک های جراحی فقط جلوی ذرات معلق بزرگ را می گیرند. ماسک های NQS میتوانند آلوده کننده ها را فیلتر کنند ولی این ماسک ها باید کاملا روی صورت قرار گرفته و برای بیماران مبتلا به بیماری های ریوی بیش از چند دقیقه قابل تحمل نیست.

در واقع وقتی فرد به دلیل آثار آلودگی هوا که یکی از آنها کمبود اکسیژن است، بی حوصله یا کم حوصله می شود، قادر به کنترل خشم خود نیست و عصبی رفتار می کند. به طور کلی هر چقدر میزان اکسیژن رسانی به مغز کاهش پیدا کند، برخی نقاط حساس مغز تحریک می شود، در نتیجه اختلالاتی مانند پرخاشگری، افسردگی، اختلال در تمرکز و کند شدن عملکرد ذهنی را در پی دارد.

همه اینها عواملی هستند که افراد را در موقعیت های اجتماعی و شغلی دچار مشکل می کنند. آلودگی هوا تاثیر روانی مضاعفی بر بیماران تنفسی  دارد، قدرت تصمیم گیری آنها را ضعیف می کند و فرد بی انرژی، بی حوصله و خسته است.

افرایش رفتارهای پرخاشگرانه در خیابان، محل کار، مدارس و خانواده یکی از تبعات آلودگی هواست. هوای آلوده، سیستم اعصاب و روان افراد را ضعیف می‌کند و آستانه صبر و تحمل را پایین می‌آورد. به همین دلیل در روزهایی که آلودگی هوا بحرانی است، رفتارهای اخلاق‌محور مانند احترام به دیگران، رعایت نوبت، پایبندی به قوانین و سعه صدر کاهش می‌یابد و تنش، بددهنی، بدرفتاری و نزاع‌های لفظی و فیزیکی افزایش پیدا می‌کند.

همچنین افراد سالخورده به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن و وجود بیماری های زمینه ای مانند فشار خون، بیماری های قلبی ـ عروقی، دیابت و... و کودکان به علت شرایط فیزیکی بدنشان بیشتر در معرض آسیب هستند.

در شرایط تشدید آلودگی هوا، به طور کلی افرادی که در هر شغلی که در فضای باز انجام می شود در معرض خطر قرار دارند. همه رانندگان (تاکسی، اتوبوس و…)، پیک های موتوری، پلیس های راهنمایی و رانندگی و سایر شغل هایی که در مکان بسته انجام نمی شوند، جزء شغل های پرخطر هستند. همچنین مغازه دارها باید تا جایی که امکان دارد در مغازه را بسته نگه دارند، اما افرادی که در شغل شان با مواد شیمیایی در ارتباط هستند مثل جوشکارها، نقاشان و مشاغل دیگر و  افرادی که در معرض گرد و خاک قرار دارند مثل کارگران ساختمان، مهندسان ناظر، بنا و… در روزهایی که آلودگی هوا بیداد می کند، جزء مشاغل پرخطر به حساب می آیند. این افراد باید احتیاط کنند چرا که این عوامل در کنار آلودگی هوا می توانند فرد را بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های تنفسی کنند.

 کلید واژه ها: مکمل های غذایی، مولتی ویتامین، قرص آهن، قرص کلسیم، آلودگی هوا، تغذیه، آسم، آلرژی، دخانیات، هشدار، عوارض، بیماران تنفسی، ترک سیگار، اعتیاد، وزن، چاقی، الاینده، تنفس، بازتوانی، سوء تغذیه، تنگی نفس، سرفه، مکمل دارویی، خستگی، شربت تقویتی، مکمل تغذیه ای

************

منبع :سامانه مکمل شناسی