گیاه اپیمدیوم و جایگاه آن در مکمل های غذایی

گیاه اپیمدیوم یا Horney goat weed یک گیاه علفی از خانواده Berberidaceae است. این گیاه که با نام فارسی علف شاخ بز نیز نامیده می شود، از زمان های قدیم به عنوان یک داروی گیاهی برای تقویت غرایز و عملکرد جنسی در زنان و مردان توصیه شده است.

مطالعات مختلفی اثر آن را بر روی درمان ناتوانی جنسی و افزایش لیبیدو درهر دو جنس تایید کرده اند.

علت نام گذاری این گیاه به عنوان علف شاخ بز، افزایش فعالیت جنسی در بزهایی بوده است که از مزرعه ای حاوی این گیاه تغذیه می کردند. این امر باعث کنجکاوی برای تجزیه این گیاه و کشف ماده موثره آن یعنی ایکارین Icarrin شد.

فارماکولوژی و عملکرد
ایکارین یک ترکیب فلاونوئیدی است که دارای عملکردی شبیه سیلد نافیل است. این ماده از طریق مهار آنزیم فسفو دی استراز PDE-5، مانع از تجزیه cGMP می شود.

به دلیل نقش مهم cGMP در وازودیلاسیون عروقی داروهای مهار کننده فسفو دی استراز مانند سیلدنافیل یا تادالافیل با ممانعت از تجزیه و کاهش سطح این ماده در خون به افزایش خونرسانی به اندام های جنسی و رفع اختلالات جنسی در زنان و مردان کمک می کند. البته از آنجایی که عملکرد این ماده از سیلدنافیل ضعیف تر است فاقد عوارض جانبی آن مانند سردرد و درد قفسه سینه می شود.

همچنین این ماده با تحریک سنتز اکسید نیتریک (NO) در اندوتلیوم عروق که با اثر این ترکیب در مهار فسفو دی استراز سینرژی دارد نیز مجدد به افزایش خونرسانی کمک می کند.

نیتریک اکسید که نقش اصلی را در هموستاز عروقی بر عهده دارد در طی فرآیند تبدیل L-آرژینین به L-سیترولین توسط آنزیم نیتریک اکسید سنتاز اندوتلیالی سنتز می¬شود.

 این ماده از طریق فعال نمودن آنزیم سیتوپلاسمی گوانیلیل سیکلاز موجب افزایش سطح cGMP شده و از طریق تشدید حالت استراحت سلول های ماهیچه صاف عروق، پاسخ گشادشدگی عروقی را در ناحیه آلت تناسلی ایجاد می نماید.
در مردان به دنبال ایجاد تحریکات جسمی و روانیSexual stimulation)) پیام های عصبی از طریق فیبرهای عصبی سیستم پاراسمپاتیک نخاع به آلت تناسلی ارسال می شود.

 فیبرهای عصبی این مسیر با ترشح مواد واسطه ای مختلف مانند استیل کولین و نیتریک اکساید (NO) موجب اتساع عضلات صاف شریانهای آلت تناسلی و بافت نعوظی اجسام غاری و جسم اسفنجی می گردند که نتیجه آن پرشدگی نواحی وریدی موسوم به سینوزوئید از خون است. بدنبال اتساع شریانچه های آلت تناسلی و انسداد جریان خون خروجی و در نتیجه تجمع خون در آلت پدیده نعوظ رخ می دهد.     

در زنان، اطراف مدخل واژن بافتی شبیه بافت نعوظی در مردان وجود دارد که به دنبال عوامل تحریک کننده روانی و تحریکات نواحی جنسی توسط اعصاب پاراسمپاتیک تحریک می شود و سبب آزاد ساختن استیل کولین، نیتریک اکساید و در نتیجه افزایش تجمع خون در اندامهای تناسلی زنانه جهت رسیدن به ارگاسم می شود.

 پیام های عصبی پاراسمپاتیک به غدد بارتولن نیز ارسال خواهند شد و موجب ترشح موکوس از این غدد به داخل مدخل واژن و لغزنده سازی یا Lubrication می شود.

مواد موثره موجود در این گیاه همچنین باعث افزایش میزان تستوسترون در خون می شود که از طریق تحریک مراکزی در مغز به افزایش میل جنسی در مردان و زنان به ویژه زنان یائسه کمک می کند.

اندیکاسیون  و موارد مصرف

-    افزایش میل جنسی در زنان و مردان
-    افزایش خونرسانی به اندام های جنسی و در نتیجه افزایش تحریکات جنسی در زنان و مردان
-    رفع اختلالات نعوظ در مردان و افزایش تولید و تحرک اسپرم
-    افزایش سطح انرژی و بهبود عملکرد بدن

عوارض جانبی

تاکنون عارضه جانبی به دنبال مصرف این گیاه گزارش نشده است.

احتیاط

افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند یا دچار افت فشار خون می شوند باید از مصرف مقادیر بسیار زیاد این گیاه خودداری کنند.

رفرنس

-Xin ZC, Kim EK, Lin CS et al. Effects of icariin on cGMP-specific PDE5 and cAMP-specific PDE4
activities. Asian J Androl. 2003;5:15-8.

-Ning H, Xin ZC, Lin G et al. Effects of icariin on phosphodiesterase-5 activity in vitro and cyclic
guanosine monophosphate level in cavernous smooth muscle cells. Urology 2006;68:1350-4.