توصیه های تغذیه ای برای سلامت پوست و مو، دکتر همایون مژدهای آذر؛
**********************************************************
رژیم غذایی از پروتئین، کربوهیدراتها، اسیدهای چرب، املاح و ... تشکیل میشود. هر یک از اینها بهصورت مکملهای صناعی و خوراکی و تزریقی و حتی فرمهای موضعی وجود دارند. در واقع با استفاده از مکملها بایستی کمبود این مواد را در بدن جبران کرد.
هر یک از اجزا خواص و اهمیت خود را در سلامت پوست و مو و ناخن ایفا میکند. بهطور مثال کمبود آهن علاوه بر اینکه علائمی ازلحاظ داخلی مثل کمخونی ظاهر میشود، باعث تغییرات دیگر مثل ریزش مو و تغییر در رنگ و جنس پوست شود. فرد دچار کمبود شدید آهن، ممکن است، ترمیم پوست و رشد موهایش متوقف شود.
همین توضیح در مورد بقیه ریزمغذیها و ویتامینها نیز وجود دارد. عنصر روی میتواند در ساختوسازهای بدن و در ترمیمهای پوستی و در رشد و نمو موها و ناخنها مؤثر باشد. حتی اگر هم از دیدگاه داخلی نگاه کنیم، کمبود اینها علائم داخلی مثل اشکال در سیستم گوارش و اعصاب و تغییرات روحی و روانی یا حتی منجر به مرگ میشود.
با استفاده از مکملهای حاوی روی و آهن میتوان این کمبودها را جبران کرد. هر یک از ویتامینها بهنوبه خود نقشی در سلامت و زیبایی پوستدارند. از جمله: کمبود ویتامین سی باعث اختلال در تمامیت و استحکام بافتهای نگهدارنده پوست میشود.
همچنین باعث کاهش رشد شده و روی سیستمهای مغذی پوست و خونرسانی تأثیرگذار است. مخاطها بهخصوص نیاز به این املاح و ویتامینها دارند. به همین دلیل است که گاهی اوقات پزشک با معاینه و علائم بالینی، اقدام به تجویز مکمل میکند و بعضیاوقات با انجام آزمایشهایی مقدار این مواد را تعیین کرده و با توجه به آن مکمل را تجویز میکند.
اما برخی اوقات این ریزش مو بنا به دلایل متعددی شدیدتر خواهد شد و عدم تعادل در مواد مغذی در بدن، یکی از علل عمده این ریزش محسوب میشود. ویتامینهایی بسیار مهم وحیاتی برای جلوگیری از ریزش موها وجود دارند.
این ویتامینها، پوست سر را تغذیه کرده و موجب تقویت و رشد موهای جدید و سالمتر میشوند. بسیاری از این ویتامینها، خاص مردان فرموله شده و همزمان با کنترل ریزش مو و حفظ همان مقدار مو در سر، میتواند بهعنوان یک روش مؤثر پیشگیریکننده از ریزش مو موردتوجه قرار گیرند. بهعلاوه این ویتامینها نقشی بسیار مهم و کلیدی را در تحریک رشد موها بر عهدهدارند. الگوی ریزش مو در مردان وزنان متفاوت است.
در الگوی ریزش مردان، نازک شدن تارهای مو معمولاً از شقیقهها شروعشده و به سمت مرکز سر پیش میرود و بااینوجود که جز در موارد خاص، بیماری یا مشکل خاصی محسوب نمیشود، اما از دید بسیاری از مردان ازنظر زیبایی اهمیت بسیار زیادی دارد.
ویتامینهای مو برای مردان، فولیکولهای مو را تقویت کرده و عوامل ریزش مو را تحت کنترل خود درمیآورند و موجب رشد سریعتر آنها خواهند شد. ضمن آنکه، بسیاری از این ویتامینها، باعث ضخیمتر شدن تارهای مو نیز میشوند. این ویتامینها از ترشح dihydrotestosteron دی هیدرو تستوسترون، آندروژنی که مسئول ریزش و کاهش مو در مردان است، جلوگیری میکند.
کمبود ویتامینها و مواد معدنی در بدن نیز میتواند منجر به ریزش موها شود؛ بنابراین اینکه چگونه میتوان ریزش موها را کنترل کرده و چه ویتامینهایی برای رشد و تقویت موها مفید و مؤثر هستند، جزء سؤالات بسیار رایج و متداول در میان مردانی است که نگران از دست دادن موهای خود هستند. B کمپلکس یکی از بهترین ویتامینها برای رشد موها به شمار میرود. این ویتامین شامل تیامین (B1)، ریبو فلاوین (B2)، نیاسین (B3)، اسید پانتوتنیک (B5)، اسید فولیک (B9)، پیریدوکسین (B6)، بیوتین (B7) و Cyanocobalamin(B12) است. این ویتامین در ترکیب با اسیدهای آمینه، فولیکولهای مو را برای تولید موهای جدید تقویت میکند.
ازاینرو مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین B کمپلکس، برای رشد موها بسیار لازم و ضروری است. ویتامین E، علاوه بر تأثیرات مطلوبی که بر پوست میگذارد، بهعنوان یکی از ویتامینهای مؤثر در رشد موها نیز موردتوجه قرار میگیرد. این ویتامین با افزایش گردش خون در پوست سر منجر به رشد بهتر موها میشود. بهعلاوه این ویتامین موجب بهبود بافت مو و درخشانتر شدن آن خواهد شد.
رتینول که بیشتر آن را بانام ویتامین A میشناسیم، برای ترمیم فولیکولهای آسیبدیده مو و جلوگیری از خشکی موها بسیار ضروری خواهد بود. ویتامین A نهتنها موجب افزایش رشد موهای سالم میشود، بلکه به حفظ سلامت پوست، ناخن و چشمها نیز کمک زیادی میکند. مصرف کافی ویتامینهای مو برای مردان، میتواند باعث کندی روند نازک شدن و طاسی سر در این افراد شود.
برای داشتن موهایی سالم و قوی با تارهای ضخیم، علاوه بر مصرف این ویتامینها، داشتن رژیمی سالم، مغذی و متعادل و نوشیدن آب کافی، بسیار حائز اهمیت است. این برنامهریزی صحیح، علاوه بر تمامی این مزایا، از بروز بسیاری از مشکلات مربوط به مو نیز جلوگیری خواهد کرد.
همانطور که استفاده از مکملها میتواند مفید باشد، درصورتیکه استفاده از آنها مبتنی بر اصول علمی نباشد، میتواند عارضههایی را به دنبال داشته باشد. مثلاً مصرف ویتامینهای محلول در چربی میتواند با تجمع در برخی بافتها مثل کبد باعث آسیبرسانی به این حوزهها شود. مصرف روی و تجمع آن میتواند منجر به رقابت در جذب مواد دیگر باشد طوری که بدن بهجای اینکه بتواند آهن را جذب کند، روی را جذب کند و بدن باعث کمبود آهن شود.
برخی از املاح در بروز برخی انواع سرطانهای پوستی و بدنی دخالت میکند؛ بنابراین آگاهی داشتن از انواع مکملها و خواصشان و مقدار موردنیازشان و برعکس مقادیری که باعث مسمومیتشان میشود، بسیار ضروری است.