بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، سایت هیچگونه فعالیتی در راستای فروش مکمل های غذایی ندارد.

واریکوسل و دغدغه باروری / آیا افرادی که مبتلا هستند موفق به بچه دار شدن می شوند؟

واریکوسل و دغدغه باروری / آیا افرادی که مبتلا هستند موفق به بچه دار شدن می شوند؟
دکتر سعید آراسته، متخصص کلیه و مجاری ادراری
فلوشیپ پیوند کلیه
عضو تیم تخصصی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری ابن سینا

واریکوسل و دغدغه باروری/آیا افرادی که مبتلا هستند موفق به بچه دار شدن می شوند؟


واریکوسل چیست؟

واریکوسل، گشاد شدن غیر طبیعی ورید های بیضه موجود در بند بیضه می¬باشد، که غالبا شرایطی است که با بلوغ شروع می شود. از همان زمان آسیب به بیضه ممکن است شروع شده، باعث کاهش سرعت رشد و حجم بیضه شود .

دلایل واریکوسل

واریکوسل دلایل مختلف دارد عموماً اشکال در دریچه¬های لانه کبوتری وریدهای تخلیه¬کننده خون بیضه وجود دارد. ورید بیضه چپ به ورید کلیوی می ریزد، به دلیل اینکه ورید کلیه چپ یک ورید پرفشار است ممکن است خون با تأخیر نسبی تخلیه شود. این شرایط باعث می شود که خون با تاخیر از عضو خارج شده اتساع یا واریسی شدن وریدهای بیضه ایجاد شود. این وضعیت در 15% پسران جوان ممکن است دیده شود و تقریباً علت 40 درصد ناباروری اولیه مردان را تشکیل داده و بیشترین علت ناباروری قابل درمان توسط جراحی محسوب می¬شود.

واریکوسل چپ یا راست

در اغلب موارد (تا 90 درصد) واریکوسل یک طرفه بوده و در سمت چپ دیده می شود و در برخی مواقع واریکوسل دو طرفه بوده و در دو سمت چپ و راست دیده می شود. به ندرت ممکن است واریکوسل یک طرفه در سمت راست مشاهده شود که این وضعیت نیازمند ارزیابی¬های دیگری هم می¬باشد. ولی لازم به ذکر است اگر واریکوسل حتی در یک سمت باشد هر دو بیضه را متاثر خواهد نمود.

اختلال در روند اسپرم سازی از نتایج ابتلا به واریکوسل است
احتمال اختلال در روند اسپرم سازی از نتایج ابتلا به واریکوسل است  و در این ارتباط بیشترین اختلال، کاهش تحرک اسپرم خواهد بود، اگرچه کاهش تعداد اسپرم و افزایش اشکال غیرطبیعی آن نیز ایجاد می¬شود.
بیرون بودن بیضه ها از شکم باعث می¬شود که روند طبیعی اسپرم¬سازی در دمای 2 تا 4 درجه سانتیگراد پایین¬تر از دمای مرکزی بدن اتفاق بیفتد. حال اگر خون در آنجا تجمع پیدا کند و محیط بیضه گرمتر شود، اختلاف دمایی کمتر شده و در نتیجه کیفیت اسپرم سازی دچار آسیب می شود.

سیگار و ناباروری

نکته قابل توجه این است که سیگار کشیدن همراه با واریکوسل، زیان مضاعفی را برفرد تحمیل نموده و ناباروری ناشی از واریکوسل را افزایش می دهد.

علامت های واریکوسل

واریکوسل معمولا علامت خاصی ندارد و علت مراجعه افراد بیشتر اشکال باروری است. ولی گاها ممکن است درد بیضه هم ایجاد کند. همچنین ممکن است رشد بیضه را مختل کرده و یا حتی باعث کوچکتر شدن بیضه¬ها شود.

تشخیص واریکوسل

تشخیص این بیماری عموماً با معاینه بالینی و در یک اتاق با درجه حرارت مناسب و در وضعیت ایستاده و خوابیده صورت میگیرد ولی اگر کسی سابقه عمل جراحی در ناحیه مغبنی داشته، یا چاق باشد و یا معاینه مشکل باشد ممکن است تصویربرداری (عموما سونوگرافی رنگی) انجام شود.
درجه¬بندی واریکوسل از نظر بالینی سه درجه دارد. درجه یک یا واریکوسل خفیف که قابل مشاهده و لمس نیست و صرفا با زور زدن و سرفه کردن بیمار در حالت ایستاده قابل لمس است. واریکوسل متوسط یا درجه دو، بدون زور زدن قابل لمس بوده و با زور زدن قابل مشاهده است، درجه سه یا واریکوسل شدید که در حالت معمول قابل لمس بوده و به دلیل شدت آن، قابل رویت نیز می باشد. . البته برخی تقسیم¬بندی¬ها واریکوسل قابل تشخیص توسط سونوگرافی رنگی را درجه یک، واریکوسل قابل لمس را درجه دو واریکوسل قابل رؤیت را درجه سه عنوان کرده¬اند.

درمان واریکوسل

وجود واریکوسل به معنای نیاز به درمان نیست، و بستگی به مولفه های مختلف از جمله مساله ناباروری، ایجاد درد در ناحیه بیضه و یا اشکال در رشد بیضه دارد. اگر درمان لازم باشد درمان دارویی خاصی برای آن وجود ندارد و اصلاح آن فقط با جراحی امکان¬پذیر است، که معمولا پس از ویزیت و بررسی جواب آزمایشات بیمار توسط پزشک متخصص و بررسی پرونده همسر(در زوجین نابارور)، در خصوص جراحی واریکوسل تصمیم گیری می شود.

جراحی

این عمل به روشهای مختلف انجام می شود و عموما 5 روش عمده دارد . البته روش استاندارد که بهتر است به این روش انجام شود، انجام عمل به روش میکروسکوپیک است. در این عمل یک برش کوچک در ناحیه پایین شکم ایجاد شده و آن وریدهایی که واریسی شده اند جدا شده و ارتباط آنها قطع می شود. اقدام های لازم قبل از جراحی خیلی زیاد نیست؛ معمولا توصیه می شود بیمار شب قبل از جراحی، شام معمولی و سبک صرف نماید و صبح ناشتا به اتفاق همراه به مرکز جراحی مراجعه کند.  معمولا عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی محدود و یا نخاعی انجام شده و ظرف چند ساعت بعد از جراحی بیمار مرخص می شود و بعد از یک روز استراحت می تواند به فعالیت روزمره خود بازگردد. . در این جراحی در 70 درصد از موارد بهبود در پارامترهای اسپرم ایجاد می شود.
برای مشخص شدن نتیجه بهبود هم، حداقل سه ماه زمان نیاز است، و به طور متوسط کسانیکه از این عمل سود کافی را می برند و به طور طبیعی بچه دار می شوند 8 ماه بعد از عمل خواهد بود.

DNA اسپرم

طبق تحقیقات جدید، علاوه بر حرکت، تعداد و شکل اسپرم، بررسی وضعیت DNA آن می¬تواند اطلاعات اضافه تری در مورد اسپرم و عملکرد آن به دست دهد. همانطور که می دانیم نصف ماده ژنتیکی جنین از اسپرم پدر و نصف آن از تخمک  مادر است . حال هرگونه اشکالی در کیفیت DNA اسپرم ممکن است منجر به اشکالاتی در جنین شده و در سقط جنین نقش داشته باشد. این تحقیقات نشان می دهد اصلاح واریکوسل ممکن است در شرایطی روی  DNA اسپرم تأثیر مثبت داشته و در درمان سقط مکرر هم مؤثر باشد.

سبک زندگی

مواد اکسیدان در بدن وجود دارند و مقدار طبیعی آنها برای فعالیت سلولها لازم است، ولی اگر غلظت این مواد اکسیدان بیش از حد طبیعی شود ، ممکن است به سلولها آسیب برساند. سلولهای تخمک و بسیاری سلولهای دیگر بدن، نسبت به اسپرم که اندازه آن یک ششم بقیه سلولها می باشد، سلولهای توانمندتری هستند. در نتیجه سلولهای اسپرم آسیب پذیری بیشتری در برابر رادیکال های آزاد دارند.
بنابراین افرادی که سیگار یا قلیان می¬کشند و نیز افرادی که در معرض آلودگی¬های مهم شغلی و محیطی قرار دارند،
رادیکال¬های آزاد بیشتری وارد بدنشان می¬شود که می¬تواند به سلولهای اسپرم ساز آسیب برساند. اگر این افراد واریکوسل هم داشته باشند، آسیب مضاعف ایجاد خواهد شد. بنابراین درمان باید به صورت اصلاح مجموعه¬ای از  شرایط باشد انجام عمل جراحی فقط یک قسمت از مجموعه فرآیندهای درمان است.  اصلاح سبک زندگی و تغذیه تاثیر بسیار مهمی در روند بهبود دارد.

تغذیه

مصرف بیشتر سبزیجات و میوه¬جات به دلیل وجود مقادیر زیاد آنتی اکسیدان، توصیه می شود. اساساً بهتر است که
70 درصد از وعده های غذایی را مواد غذایی گیاهی تشکیل دهد و از تنوع بسیار میوه و سبزیجات برای بهره گیری از انواع ویتامین ها و یا مکمل هایی که خصوصاً دارای ویتامین E و C هستند، استفاده گردد.

چند درصد از افرادی که مبتلا هستند موفق به بچه دار شدن می شوند؟

تقریباً شایع ترین علت ناباروری قابل اصلاح (توسط جراحی) در مردان واریکوسل است. تا 70 درصد از موارد اشکال اسپرم¬ها قابل اصلاح است و تعداد و کیفیت اسپرم به حالت عادی برمی گردد. حدود 40 درصد از این افراد بصورت طبیعی بچه دار می شوند بقیه افراد که بصورت طبیعی بچه دار نمی¬شوند ممکن است ایراد ناشناخته دیگری هم داشته باشند و یا اینکه تأثیراتی که واریکوسل در سطح سلولی بر سلولهای اسپرم ساز گذاشته آنقدر عمیق بوده که بهبود ایجاد شده با این عمل منجر به باروری طبیعی نشده و فقط باعث می¬شودکه شرایط اسپرم ها به حدی برسد که انجام روش های کمکی در درمان ناباروری ممکن و موفقیت آمیزتر باشد .
لازم است در بحث ناباروی به زوجین نگاه جامع¬تری داشت، خصوصاً سن خانم و آقا، مشکل ناباروری در خانم و آقا، سبک زندگی، اضافه وزن و ... تا  راه حل مناسبی با توجه به شرایط آنها پیدا شود. به طور مثال زوجی که خانم بیش از 40 سال سن دارد و آقا به واریکوسل درجه 3 مبتلاست، طبعاً فرصت کافی برای انجام عمل جراحی و صبر کردن برای دیدن نتایج آن وجود ندارد و توصیه می¬شود روندهای کمکی در درمان ناباروری در ایشان زودتر پیگیری و شروع شود.

زالودرمانی

یکی از چالش ها و مسائل امروزه بحث زالودرمانی و حجامت است که از نظر علمی اثربخشی آنها اثبات نشده است. درمان هر مشکلی ممکن است را ه حل های گوناگونی داشته باشد ولی با توجه به اطلاعات علمی موجود، در صورت لزوم به درمان واریکوسل، درمان آن فقط عمل جراحی است و از راه های درمان گیاهی، زالو درمانی و یا حجامت بهبودی خاصی حاصل نخواهد شد.

پایه های ژنتیک

واریکوسل در بعضی از خانواده ها شیوع بیشتری دارد ولی هنوز مشخص نشده که یک ژن خاصی منجر به بیماری واریکوسل شود و پایه ژنتیکی دقیقی برای آن تعریف نشده است، بنابراین شاید بهتر باشد در خانواده¬هایی که شیوع واریکوسل بیشتر است، پسران در سن نوجوانی مورد معاینه و ارزیابی قرار گیرند. ارزیابی پسران نوجوان،در کسانی که بیضه نزول نیافته دارند و یا دچار پیچ¬خوردگی بیضه شده و یا مبتلایان به اوریون و عفونت بیضه و اشکالات بلوغ نیز توصیه می¬شود.

بسته های ویژه خبری :

پیشنهاد خواندنی

خار گل گیاهی برای حفاظت از کبد مشاهده
خار گل گیاهی برای حفاظت از کبد