کمبود آهن و کم خونی فقر آهن ازمهمترین عوامل بروز اختلال در عملکرد فکری و جسمی انسان است.
1- کم خونی فقر آهن موجب اختلال در تکامل مغزی کودکان، کاهش ضریب هوشی و رشد جسمی در دوران کودکی و بلوغ می شود.
2- ضریب هوشی در کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن 5 تا 10 امتیاز کمتر از کودکان سالم است.
3- کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، افزایش ابتلا به بیماریها به علت کاهش مقاومت بدن، از پیامدهای کم خونی فقر آهن است.
4- خطر مــــرگ و میــــر مادران به هنگام زایمان، دراثر کم خونی شدید فقر آهن افزایش می یابد.
5- کودکان زیر 2 سال، زنان در سنین باروری به ویژه زنان باردار و نوجوانان در دوران بلوغ بویژه دختران در معرض خطر کمبود آهن و ابتلا به کم خونی فقر آهن هستند.
6- برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن، باید قطره آهن به مقدار 15 قطره در روز از6 ماهگی تا 24 ماهگی به تمام کودکان زیر 2 سال داده شود.
7- قطره آهن را بین دو وعده شیر به کودک بدهید تا آهن آن بهتر جذب شود.
8- بعد از قطره آهن به کودک آب میوه و یا میوه بدهید تا آهن آن بهتر جذب شود.
9- درغذای کمکی کودک از منابع غذایی آهن مثل گوشت، حبوبات و سبزیهایی مثل جعفری استفاده کنید.
10- برای پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی فقر آهن، در برنامه غذایی روزانه خود از مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، انواع سبزی مثل جعفری و حبوبات مثل عدس و لوبیا استفاده کنید.
11- ویتامین C جذب آهن غذا را افزایش می دهد. همراه با غذا سالاد شامل گوجه فرنگی، کاهو، کلم، فلفل سبز دلمه ای و یا سبزی خوردن مصرف کنید.
12- مصرف میوه بعد از غذا به جذب آهن غذا کمک می کند. چون میوه ها منابع خوب ویتامین C هستند.
13- مصرف چای همراه با غذا و یا بلافاصله قبل و پس از غذا جذب آهن را کاهش می هد. از نوشیدن چای یک ساعت قبل و یک تا دو ساعت بعد از صرف غذا خودداری کنید.
14- در برنامه غذایی روزانه خود از غلات و حبوبات جوانه زده استفاده کنید. جوانه زدن غلات و حبوبات باعث افزایش جذب آهن به میزان تقریبا" 2 برابر می شود.
15- اگر حتی مقدار کمی گوشت به غذاهای گیاهی اضافه کنید جذب آهن غذا افزایش می یابد. هنگام استفاده از سویا مقدار کمی گوشت به آن اضافه کنید تا آهن غذا بهتر جذب شود.
16- آهن موجود در گوشت ها بویژه گوشت قرمز قابلیت جذب بهتری دارد.
17- زنان باردار برای پیشگیری از کم خونی فقر آهن بعد از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان باید روزانه یک عدد قرص آهن مصرف کنند.
18- قرص آهن را به همراه شیر و یا چای نخورید چون آهن آن جذب نمی شود.
19- توصیه می شود دختران در سنین بلوغ، در طول یک سال به مدت 16 تا 20 هفته، هر هفته یک عدد قرص آهن مصرف کنند. مصرف قرص آهن در این دوران علاوه بر پیشگیری از کم خونی فقر آهن به پیشرفت تحصیلی آنان کمک می کند.
20- برای کاهش عوارض جانبی ناشی از مصرف قرص آهن (درد معده، تهوع، اسهال یا یبوست)، قرص را بعد از غذا یا شب قبل از خواب میل کنید.
21- انواع خشکبار مانند برگه هلو،آلو، زردآلو، توت خشک، انجیر خشک، کشمش و خرما منابع خوب آهن هستند و در صورتی که به عنوان میان وعده مصرف شوند مقداری از آهن مورد نیاز بدن را تامین می کنند.
22- بجای تنقلات غذایی کم ارزش نظیر پفک، چیپس، نوشابه و شکلات، تنقلات سنتی و انواع خشکبار مثل برگه هلو، آلو، زرد آلو، کشمش، خرما، انجیرخشک و توت خشک و انواع مغزها مثل پسته، بادام، گردو و فندق دراختیار کودکان خود قرار دهید.
***********
منبع: سامانه مکمل شناسی به نقل از دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت
